آشنایی کامل با علائم مریضی در ماهی

از کجا بفهمیم ماهی خانگی‌مان مریض است؟

بیماری‌های آبزیان زینتی از مواردی است که بسیاری از صاحبان آکواریوم‌های خانگی و یا استخرهای ماهیان زینتی را دچار دردسر می‌کند. تصور رایج در جامعه که اکثریت معتقدند ماهی‌ها بسیار راحت و بدون علائم می‌میرند، غلط و اشتباه هست.

در واقع ماهی‌ها نیز مانند سایر موجودات مریض می‌شوند، علائم بالینی نشان می‌دهند که این علائم خاص آبزیان است و برای درک آن نیاز به تجربه و مهارت می‌باشد و جالب‌تر از هم این هست که می‌توان با تشخیص به موقع آن‌ها را درمان کرد.

در این مقاله قصد داریم تا بفهمیم ماهی مریض چه رفتار‌ها و علائمی دارد، چه زمانی باید به دامپزشک مراجعه کنیم و در هنگام مریض شدن ماهی چه کار‌هایی باید بکنیم.

علائم مریضی در ماهی

ماهی بیمار بسته به نوع بیماری که با آن درگیر است علائم متفاوتی را بروز می‌دهد. برای درک علائم ابتدا بهتر هست که عوامل مختلف بیماری را در ماهی‌ها بشناسیم.
عوامل بیماری‌زای آبزیان به دو دسته عفونی و غیرعفونی تقسیم می‌شوند.

عوامل عفونی بیماری‌زا در آبزیان شامل بیماری‌های قارچی، باکتریایی، انگلی و ویروسی می‌باشد.

عوامل غیرعفونی شامل عوامل مرتبط با کیفیت آب، ژنتیکی، سرطانی و کیسه شنا می‌باشد. در ادامه به تفکیک به بررسی علائم هرکدام از عوامل بالا می‌پردازیم.

بیماری‌های قارچی در شرایط استرس و کیفیت نامناسب آب و یا وجود زخم روی بدن می‌تواند بروز کند. اغلب علائم بیماری‌های قارچی به شکل وجود توده‌های پنبه‌ای شکل بر روی پوست بروز می‌کند.

علائم بیماری‌های باکتریایی نیز بسته به اینکه سبب بیماری سیستمیک و یا سطحی باشد متفاوت است. ماهی‌های درگیر با بیماری‌های باکتریایی سیستمیک علائمی نظیر بیحالی، پرخونی پوست، بیرون زدگی فلس‌ها و بی اشتهایی را نشان می‌دهند.

در طرف دیگر بیماری‌های ویروسی نیز علائمی مشابه با بیماری‌های باکتریایی سیستمیک دارند. بیماری‌های انگلی نیز اغلب پوست و آبشش را درگیر می‌کنند اما امکان درگیری دستگاه گوارشی نیز با انگل‌ها وجود دارد.

علائم درگیری با انگل‌های پوستی شامل خارش‌های پوستی به صورتی که ماهی خود را به دیواره و یا اجسام داخل آب می‌مالد، زخم‌های پوستی، افزایش ضربات سرپوش آبششی و افزایش موکوز می‌باشد. اما در صورتی که انگل سیستم گوارش را درگیر کند علائمی نظیر بی اشتهایی و لاغری شدید و کوچک ماندن و کم خونی ماهی‌ها را نشان می‌دهد.

در سوی دیگر بیماری‌های غیر عفونی وجود دارند. کیفیت آب پایین سبب بوی بد آب و افزایش کدورت آب و آمونیاک آب می‌شود. آمونیاک ماده‌ای سوزاننده هست و ماهیانی که با آن در تماس باشند دچار علائمی نظیر پرخونی پوست، سوزش و خارش پوست به گونه‌ای که ماهی سعی می‌کند خود را از آب بیرون بندازد.

بیماری‌های ژنتیکی نیز بسته به اینکه چه ارگانی را درگیر کند علائم متفاوتی دارند. بیماری‌های کیسه شنا نیز اغلب سبب بی تعادلی می‌شود. توده‌های توموری نیز سبب برجستگی بر روی بدن می‌شود و می‌تواند سبب بی تعادلی و بی اشتهایی می‌شود.

در هنگام مریض شدن ماهی چه کنیم؟

در صورتی که علائمی از مریضی در ماهی خود روئیت کردید از هیچگونه دارو و یا روش درمانی ابداعی استفاده نکنید. استفاده از آب نمک و یا هر داروی دیگر علاوه در اینکه هیچ کمکی نمی‌کند بلکه ممکن هست تا تاثیر سو در روند درمان و تشخیص داشته باشد.

در صورت مریضی ماهی باید به یک دامپزشک متبحر در بحث آبزیان زینتی مراجعه کنید. پس از معاینه اولیه ماهی و نمونه برداری از پوست و آبشش زیر میکروسکوپ و بررسی آکواریوم و روش فیلتراسیون دامپزشک به تشخیص می‌رسد. ممکن هست که در طی معاینه نیاز به روش‌های تشخیصی بیشتر مثل سونوگرافی، رادیوگرافی و یا کشت باکتریایی باشد.

جمع‌بندی

در نهایت باید بدانید که ماهی‌ها نیز مانند سایر موجودات دچار بیماری می‌شوند و با رسیدگی به موقع می‌توانید آنها را نجات دهید. در ضمن در صورتی که از آکواریوم خانگی یا استخر ماهی نگهداری می‌کنید حتما ویزیت‌های دوره‌ای فصلی جهت سنجش سلامت ماهی‌ها و آب را جدی بگیرید.