بیماری کنل کاف سگ - پیشگیری، تشخیص و درمان

کنل کاف سگ یا سرفه‌ی پرورشگاه سگ، یک بیماری شایع در بین سگ هاست. این بیماری عاملش به صورت کمپلکسی از عوامل درگیرکننده تنفسی است به صورت حاد بوده و به شدت مسری است.

علائمی که به صورت شایع بین سگ‌های مبتلا دیده می‌شوند شامل سرفه، عطسه، ترشحات چشمی بینی‌ای و در موارد پیشرفته‌تر بی حالی، کاهش اشتها و درگیری شدید ریه و مجراهای هوایی مرتبط با آن می‌شود.

عامل بیماری زایی کنل کاف سگ:

نام اصلی این بیماری "کمپلکس بیماری های عفونی تنفسی سگ" است. که به اختصار CIRDC گفته می‌شود و در اصطلاح عامیانه به نام کنل کاف یا سرفه پرورشگاه سگ مشهور است که این نام گذاری عامیانه بی دلیل نبوده و به این علت است که بیشترین میزان شیوع این بیماری در سگدانی و پانسیون هاییست که تراکم سگ بالایی دارند.

چرا به این بیماری کمپلکس بیماری های عفونی تنفسی سگ می‌گویند؟

به این دلیل که عوامل اولیه و ثانویه فراوانی در ایجاد و پیشروی بیماری نقش دارند و صرفاً تک عاملی نیست. عواملی مانند بوردتلا برونشی سپتیکا، ویروس پارانفلوآنزای سگ سانان، آدنوویروس تیپ دو سگ سانان، ویروس آنفلوآنزای سگ سانان، ویروس هرپس سگ سانان، پنوموویروس سگ‌سانان و کرونا ویروس تنفسی سگ سانان و عواملی دیگر نظیر باکتری استرپتوکوکوس و مایکوپلاسما ها از جمله عواملی هستند که به تنهایی و یا با همدیگر درگیری کنل کاف ایجاد کنند.

همه گیرشناسی کنل کاف سگ:

تمامی سگ‌ها در هر سنی که باشند در خطر ابتلا به این بیماری هستند، و هرچه سن ابتلا پایین‌تر باشد عوارض بیماری بیشتر نمایان می‌گردد.

نژادهایی از سگ که پوزه‌های کوتاه‌تری دارند، به دلیل کوتاه‌بودن مسیر تنفسی و حساسیت زمینه‌ای بالاتر به درگیری‌های تنفسی; ریسک ابتلای بالاتری به این بیماری دارند.

عوامل مستعد کننده به ابتلا:

مهمترین عامل که استعداد ابتلا را بالاتر می‌برد عدم واکسیناسیون صحیح و به موقع است. عوامل بعدی نظیر تماس نزدیک با حیوان مبتلا، تراکم بالای سگ‌ها در محیطی که تهویه‌ی مناسب ندارد و بهداشت رعایت نمی‌گردد و محیط های شلوغ، استرس زا و آلوده نیز ریسک ابتلا به بیماری را بالا می‌برند.

انتقال بیماری کنل کاف و درگیری انسان:

این بیماری بین سگ‌ها به سرعت انتقال میابد. حتی ممکن است قبل از اینکه سگ بیمار علائم بیماری را بروز دهد، ناقل باشد و باعث انتشار عوامل بیماری به سایرین گردد.

این بیماری به دلیل آنکه صرفاً یک عامل بیماری زا ندارد و عوامل گوناگونی به تنهایی و یا مشترکا باعث بروزش می‌شوند راه های انتقال گوناگونی دارد که مهم‌ترین آنها انتقال از طریق آئروسول و هوای تنفسی است. همچنین بسته به عامل درگیرکننده انتقال از طریق ناقل‌های مکانیکی و همچنین طریق مدفوعی‌ دهانی نیز در منابع مختلف گفته شده است.

 برخی عوامل بیماری زایی که در این بیماری دخیل‌اند مانند بردتلا برونشی سپتیکا، قابلیت انتقال به گربه‌ها و ایجاد مشکلات تنفسی در آنان را نیز دارند.

همچنین انسان‌هایی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و زمینه درگیری‌های تنقسی را نیز دارند ممکن است به برخی عوامل بیماری زایی که در کنل کاف دخیل‌اند، حساسیت تنفسی نشان دهند.

علائم بالینی کنل کاف سگ:

پررنگ‌ترین نشانه بیماری همان سرفه است که می‌تواند از طیف سرفه‌های سبک و خشک تا سرفه‌های سنگین‌تر و مرطوب باشد حتی تا جایی که به سگ حالت تهوع دست دهد و سرپرستان سگ‌ها گاهی تصور می‌کنند که چیزی در مجرای تنفسی سگ گیر کرده و خفگی به وی دست داده.

همچنین عطسه، ترشحات چشمی بینی‌ای، بیحالی و مقداری کاهش نیز در بیماران مشاهده می‌شود. در سگ‌های واکسینه نشده (به خصوص توله‌ها) و سگ‌هایی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، این بیماری تظاهرات بالینی شدیدتری خواهد داشت و به سرعت پیشرفت می‌کند.

در موارد شدید که باعث بروز ذات الریه می‌گردد کیس دچار درجاتی از افسردگی و بی حالی می‌شود و در ویزیت توسط دامپزشک هنگام سمع ریه ممکن است متوجه صداهای غیرطبیعی تنفسی از ریه شود که نشان از درگیری ریه هستند.

متعاقب درگیری ریه علائمی نظیر سختی تنفس، افزایش تعداد تنفس و سایر نشانگان درگیری های تنفسی در سگ بروز می‌کند.

تشخیص و درمان کنل کاف سگ:

دامپزشک متبحر بسته به وضعیت کیس، معاینات بالینی اولیه و اطلاعاتی که صاحب حیوان به او می‌دهد می‌تواند به تشخیص دقیق نزدیک شود اما در صورتی که بیماری بسیار پیشرفت کرده باشد و درگیری شدید شده باشد نیاز به یک سری اعمال پاراکلینیکی مانند نمونه‌برداری از ترشحات تنفسی، آزمایش خون دقیق و عکس رادیولوژی از قفسه ی سینه، ریه و مجاری هوایی است که تشخیص دقیق تر حاصل گردد و شدت درگیری بیمار مشخص گردد.

هر میزانی که تشخیص دقیق تر و کامل تر باشد، قطعا درمان نیز کامل تر و دقیق تر صورت می‌گیرد که نتیجه‌اش بهبودی سریع‌تر بیمار خواهد بود.

درمان این بیماری بستگی به شدت و پیشروی بیماری ، سن بیمار و تشخیص دامپزشک معالجی که بیمار را معاینه کرده دارد. و می‌تواند از یک مراقبت و محدودیت ساده در منزل باشد تا درمان با داروهای اختصاصی و گاهی بستری شدن و تحت مانیتور بودن 24 ساعته.

مراقبت‌های حین بیماری کنل کاف سگ:

هنگام درگیری با بیماری و زمانی که حیوان تحت درمان است بهتر است او را از بیرون رفتن و معاشرت با سایر سگ ها منع کنید زیرا علاوه بر آنکه ممکن است باعث آلودگی سایر سگ ها شود، خود نیز به دلیل اینکه در زمان درگیری با بیماری دستگاه تنفسی و ایمنی ضعیف تری نسبت به قبل دارد ممکن است از دیگران و محیط به بیماری و درگیری های ثانویه مبتلا شود.

بهتر است فعالیت های ورزشی سگ خود را در زمان بیماری محدود کنید و نگذارید زیاد فعالیت کند. همچنین سعی کنید حتی‌ المقدور از قلاده‌های گردنی در این زمان استفاده نکنید ، زیرا این قلاده ها با فشار وارد کردن روی نای باعث تحریک آن و حاد تر شدن وضعیت بیماری می‌گردد.

پیشگیری از ابتلا سگ به کنل کاف:

مهم‌ترین مقوله در مبحث پیشگیری از بیماری کنل کاف سگ، واکسیناسیون صحیح و اصولی است. مسئله ی مهم بعدی به جهت جلوگیری از ابتلا این است که اجازه ورود سگ ها به محیطی که تراکم سگ های بالایی دارد، تهویه مناسبی ندارند و شلوغ‌اند را ندهیم.

سخن پایانی:

بیماری های تنفسی سرعت انتقال بالایی دارند، ناقلین ساده‌ای دارند حتی مثل جریان هوا و درصد فراگیری و ابتلای بالایی نیز دارند. همین سه عامل باعث می‌شود که جلوگیری از ابتلای به این بیماری سخت باشد اما این جمله ی کلیشه ای در اینجا لازم به ذکر است که همواره و در هر حال پیشگیری بهتر از درمان است.

بدانید و آگاه باشید که تنها با رعایت اصول واکسیناسیون و مراعات‌های پانسیونی که از اصول مهم در امر پیشگیری هستند میتوانید درصد قابل توجهی از ریسک ابتلا به کنل کاف را کاهش دهید.