3728
علت ریزش موی خرگوش (ringworm) چیست؟
ریزش موی خرگوش میتواند طبیعی و یا به دلیل وجود بیماری های خاص زمینه ای نیز رخ دهد. ریزش مو در خرگوش با دو عنوان ریزش موی کامل یا ریزش موی جزئی تعریف میشود.
علت ریزش موی خرگوش چیست؟
یکی از مسائلی که میتواند باعث نگرانی سرپرستان خرگوشها شود، ریزش موی خرگوش است. باید بدانید که هر نوع ریزش موی در خرگوش نمیتواند نشان از وجود بیماری و یا نقصی باشد و گاهی ممکن است در نتیجهی ریزش موی طبیعی، فصلی و عادی باشد.
در ادامه عوامل طبیعی و غیر طبیعی ریزش موی خرگوش را مورد بررسی قرار میدهیم و راههای کنترل و درمان را نیز بررسی خواهیم کرد. همچنین خواهیم گفت که کدام عوامل و الگوهای ریزش موی خرگوش نیاز به مراجعه به دامپزشکی و مداخلات درمانی دارند.
چرا موهای خرگوش میریزد؟
ریزش موی خرگوش میتواند به طور طبیعی و همچنین به دلیل وجود بیماریهای خاص زمینهای نیز رخ دهد. ریزش مو در خرگوش با دو عنوان ریزش موی کامل یا ریزش موی جزئی (ناحیهای) تعریف میشود. همه خرگوشها در طول چرخه زندگی خود ریزش مو را دارند و هیچ عدد و رقم ثابتی برای مقدار موی از دست داده شده در طی زمان وجود ندارد.
علائم ریزش موی خرگوش میتواند به آرامی یا ناگهانی به سرعت پیشرفت کند. الگوی یا درجه ریزش مو به همراه سایر علائم و نشانه ها میتواند به شما در تعیین علت ریزش مو کمک کندو به شما این امکان را میدهد که تشخیص دهید که آیا ریزش مو به خودی خود اتفاق میافتد (ریزش موی اولیه) و یا با بیماری دیگری (ریزش موی ثانویه) مرتبط است.
ریزش موی طبیعی چیست؟
یک خرگوش در حالت طبیعی هر سه ماه یکبار موهای خود را کامل میریزد. اگر فرآیند ریزش مو به طور طبیعی اتفاق بیفتد، با ریزش موهای قدیمی موهای جدید سریعاً جایگزین میشود. ریزش موی طبیعی در خرگوشها از یک الگوی خاص پیروی میکند.
خرگوش شما از گردن خود شروع به ریزش مو میکند و به دنبال آن موهای گردن، پشت، شکم و دم می ریزد. این روند 2-6 هفته طول میکشد.
باید توجه داشت که مقدار ریزش موی خرگوش در این دوره و طول دوره مو ریزی، از خرگوشی به خرگوش دیگر متفاوت است.
ریزش غیر طبیعی چیست؟
پوست و پوشش بدن خرگوش شما دریچه ای رو به سلامت اوست. شرایطی که باعث ریزش غیرعادی موی خرگوش میشود میتوانند از حد تحریک کننده پوست تا حتی تهدید کننده زندگی خرگوش نیز متغیر باشند.
برخی از این عوامل حتی میتوانند برای گونه های دیگر مسری باشند. ریزش موی غیر طبیعی معمولاً همراه با عوامل زیر است:
- پوسته پوسته شدن لایه رویی پوست، وجود شوره فراوان
- لایه لایه شدن پوست و یا افزایش ضخامت آن
- وجود هر گونه التهاب یا زخم باز در سطح پوست
چه مواردی باعث ریزش موی غیر طبیعی در خرگوش میشوند؟
به طور کلی انگل های پوستی (شامل کنه، جرب، قارچ ها و ...)، مشکلات دهانی و دندانی، مشکلات دستگاه ادراری و یک سری عوامل دیگر مانند عفونتهای باکتریایی و ... میتوانند موجبات ریزش موی خرگوشها را فراهم کنند.
ریزش موی خرگوش متعاقب درگیری با انگلهای پوستی:
انگل های پوستی به دو صورت معمولاً باعث ریزش موی خرگوش میشوند.
- یا به صورت اولیه خود موجب ضعف و تخریب فولیکول و ریشه مو میگردند و متعاقبش مو ریختگی اتفاق میافتند.
- و یا به دلیل ایجاد خارش موجب میشوند که خرگوش ناحیه ای از بدن خود را انقدر بخاراند که موهای آن ناحیه بریزد.
-
جرب سارکوپتس
در خرگوشها، علائم درگیری با جرب معمولاً از لبه های پلکها، حاشیه چشمها، دهان، بینی و انگشتان پا شروع میشود. این درگیری توسط جربی به نام، Sarcoptes scabiei و سایر گونههای Sarcoptes ایجاد میشود.
پوسته پوستههای ناشی از درگیری جرب بوی نامطبوعی بویژه در گوشها ایجاد میکنند. عدم درمان این عارضه باعث پیشرفت و پوسته پوسته میشود تا زمانی که ضایعات مناطق وسیعی از بدن را بپوشانند، باعث خارش شود و متعاقباً ریزش مو شوند.
درگیری با جرب ریسک ابتلا به عفونتهای باکتریایی یا قارچی ثانویه را نیز افزایش میدهد. بنابراین، حتی خفیف ترین موارد جرب باید فورا درمان شوند زیرا پیشرفت علائم منجر به عوارض شدیدی می شود و درمان را دشوارتر میکند. اگر به موقع به دامپزشک مراجه کنید و تشخیص به درستی صورت گیرد، درمان اغلب به نتایج مثبت منجر میشود.
-
برفک گوش
برفک گوش یا Psoroptes cuniculi یکی از ناتوان کننده ترین و دردناک ترین هجوم جربها در خرگوش است.
علائم درگیری با عامل برفک گوش عبارتند از:
- تحریک شدید در ناحیه گوش ها.
- پوسته پوسته شدن و دلمه در کانال گوش.
- خرگوش شما ممکن است به دلیل درد از لمس شدن گوشهایش توسط شما متنفر باشد.
- ریزش موهای اطراف گوش.
- تکان دادن شدید سر.
- تکان دادن شدید گوش.
- خاراندن گوش ها بیش از حد معمول.
علائم درگیری در درازمدت شامل از بین رفتن پوست گوش و عفونتهاییست که میتواند به گوش داخلی نیز آسیب برساند و همچنین سیستم عصبی مرکزی را درگیر کند.
در صورت مشاهده کوچکترین علامت حتما سریعاً به دامپزشکی مراجعه نمایید تا روند تشخیص و درمان هرچه سریعتر آغاز گردد و البته به خاطر داشته باشید تمام حیواناتی که با خرگوش آسیب دیده در تماس هستند باید تحت درمان قرار گیرند، حتی اگر علائمی از خود نشان ندهند. دامپزشک شما همچنین ممکن است بنا به تشخیصش و ارزیابی شدت بیماری داروهای مسکن برای تسکین درد و تحریک تجویز کند.
-
کنهی خز
یکی از انواع کنههای درگیرکننده خرگوش با نام علمی "Cheyletilla parasitivorax" که نسبت به عامل برفک گوش یا جرب منجر به علائم ملایم تری میشوند. خارش ناشی از این نوع کنه نیز به شدت سایر کنهها نیست.
کنههای معروف به "کنهی خز" اغلب به صورت پوستههایی در پوست ظاهر میشوند که شبیه شوره سر هستند. با پیشرفت هجوم این کنه ها، موهای خرگوش شما ممکن است شروع به ریزش کند و باعث ایجاد لکه های طاس در بدنش شود.
این کنهها انواع مختلفی دارند، گونه ای به راحتی شناسایی میشوند و گروهی نیز به راحتی شناسایی نمیشوند. در هر حال هر دو گروه درمان مشابهی دارند و در صورت درمان صحیح و به موقع توسط دامپزشک، قابل کنترل و درمان هستند.
-
کنه موش استوایی
کنههای ملقب به کنه ی موشهای گرمسیری با نام علمی (Ornithonyssus bacoti) هم در مناطق نیمه گرمسیری و هم در مناطق معتدل یافت میشوند. آنها از خون و سرم خرگوشها و بسیاری از پستانداران تغذیه میکنند.
هجوم کنه موش های گرمسیری می تواند بسیار خارش دار باشد و در نتیجهاش باعث ریزش موی تکه تکه در خرگوشها میشود.
این کنهها با اینکه درمان قطعی دارند اما حذف دائمی آن برای کنههایی که روی خرگوشها زندگی میکنند چالشبرانگیزتر است. این به این دلیل است که کنههای موشهای گرمسیری بهطور دائم روی میزبان اصلی، که اغلب موشها و گاهی کبوتر هستند، زندگی میکنند.
بنابراین، انتقال کنهها به خرگوشها و سایر حیوانات همراه شما تا زمانی که میزبانهای اولیه (موش یا کبوتر) از محیط زندگیشان حذف نشوند، ادامه خواهد داشت.
-
جرب حفار
گرچه درگیری با این نوع جرب در خرگوشها نسبتاً غیرمعمول است، اما در صورت ابتلا میتواند منجر به خارش های بسیار ناراحتکننده و دردناک شود که منجر به ریزش موی شدید خرگوش شود.
درگیری با جرب های حفار در خوکچههای هندی شایعتر از از خرگوش هاست، خارش ناشی از درگیری با این جرب های حفار در خرگوش ها میتواند آنقدر شدید باشد که خرگوش شما تهاجمی، خشمگین و غیر اجتماعی شود.
توجه داشته باشید که حتی آرام ترین خرگوش نیز در صورت آلوده شدن به جرب های حفار می تواند به شدت سرکش و بدخلق شود.
-
درگیری قارچی Ringworm
درگیری قارچی که به نام معروف کرم حلقوی یا RingWorm شناخته میشود و نام خود را از ضایعه دایرهای قرمز برجسته ای گرفته است که ایجاد میکند. ریزش موی خرگوش متعاقب درگیری با این قارچ; لکهدار و گرد با لبههای مشخص است. قارچ ملقب به کرم حلقوی ممکن است باعث تحریک خفیف پوست شود که گاهی اوقات با لکههای ریز، برجسته و قرمز همراه است.
در خرگوشها، پوسته پوسته شدن و لکههای طاسی بیشتر از حلقه قرمز خودنمایی میکند. معمولاً ای ضایعات حلقوی شکل در صورت، گوش و سر خرگوشها دیده می شود.
ریزش موی خرگوش ها متعاقب مشکلات دهانی، دندانی:
هر گونه مشکل و نقصی که در دهان و علی الخصوص دندان ها ایجاد شود که متعاقبش ما ریزش بزاق زیادی داشته باشیم میتواند باعث ریزش مو در نواخی اطراف دهان، چانه و اطراف سینه شود. از آنجایی که بزاق سوزاننده است و در صورت تماس با پوست باعث ایجاد خارش میشود و متعاقب آن خرگوش آن نواحی را میخاراند و ریزش مو به مرور ایجاد میگردد.
راه حل این شیوهی ریزش مو منوط به حل شدن عامل اولیه است، یعنی آن عاملی که در ابدا باعث ریزش بیش از حد بزاق شده که متعاقبش ریزش مو رخ داده است.
ریزش موی خرگوش ها به دلیل ادرار سوختگی:
اگر ریزش موی خرگوش شما محدود به ناحیه اطراف دم، بین پاهای عقب و گاهی اوقات روی پاها و نواحی شکم باشد، احتمال دارد که خرگوش شما مشکل دستگاه ادراری داشته باشد.
مشکلات دستگاه ادراری شامل عفونت ادراری، سنگ مثانه و شن های مثانه است. این مشکلات میتواند باعث نشت مداوم ادرار شود و از آنجایی که ادرار سوزاننده است، باعث سوزش در پوست آن نواحی و متعاقب آن ریزش مو میشود. درار سوختگی همچنین میتواند باعث قرمزی و التهاب پوست آن ناحیه شود.
همچنین بستر نامناسب و یا نبود ظرف ادرار مناسب که باعث شود ادرار در محیط زندگی خرگوش پخش باشد نیز ممکن است باعث چسبیدن ادرار از بستر به بدن خرگوش شود و متعاقبش ریزش مو رخ دهد. در این صورت باید نسبت به تغییر بستر و بهبود شرایط زندگی خرگوش خود کنید.
در صورتی که مشکل ناشی از بیماری ها و مشکلات دستگاه ادراری باشد، تشخیص و درمان آن باید توسط دامپزشک متبحر انجام گیرد.
ریزش موی خرگوش به علت پودودرماتیت:
پودودرماتیت در خرگوشهایی که روی بستر سیمی یا سطوح سخت، خیس یا ناهموار قرار گرفتهاند، شایع است. با این حال، این وضعیت ممکن است در خرگوش هایی که در خانه آزادانه میچرخند تیز دیده میشود.
خرگوشهای چاق و نژادهای سنگین یا غول پیکر، مانند خرگوش کالیفرنیایی، بیشتر در معرض خطر ابتلا ریزش موی ناشی از پودودرماتیت هستند. خرگوشهایی که موهای ظریف و نازکتری در کف پای خود دارند، مانند خرگوش رکس، نیز ممکن است مستعد ابتلا به این بیماری باشند.
در موارد خفیف، ایجاد یک بستر استراحت نرم و جاذب، مانند حوله پنبهای یا پشمی که نمیتوان روی آن جوید، میتواند به کنترل آن کمک کند.
اگر خرگوش شما چاق است، کاهش وزن یک درمان احتمالی است. اجتناب از وجود سطوح بستری سخت، و قفس های سیمی و تمیز کردن مداوم قفس و کاهش رطوبت در قفس نیز برای جلوگیری از ابتلا به پودودرماتیت ضروری است.
تشخیص عمق و شدت این عارضه تنها توسط دامپزشک متبحر در امر اگزوتیک صورت میگیرد و به دلیل خطرناک بودن این عارضه برای سلامت و طول عمر خرگوش بهتر است در صورت مشاهده هر گونه کم پشتی غیر طبیعی و زخم در ناحیهی پاها، به دامپزشک مراجعه کنید.
ریزش موی خرگوش به دلیل درگیریهای باکتریایی:
خرگوش هایی که در نواحی گرم و مرطوب نگهداری میشوند میتعد ابتلا به درگیری های باکتریایی پوست و در نتیجه ی آن ریزش موها شوند.
باید محیط زندگی آنها را به نحوی تعبیه کرد که رطوبت پایین باشد و در معرض خیس شدن نیز قرار نگیرند و اگر خیس شدند به سرعت کاملاً خشک شوند.
ریزش موی خرگوش به دلیل بارداری و یا حاملگی کاذب:
خرگوشها حین بارداری رفتار لانهسازی خود را با کنده دستههای مو از سینه، پهلوها و شکم خود نشان میدهند و لانههای خود را با موهای خود و سایر وسایل و ابزار پشمی میسازند. که این رفتار چه در حاملگی واقعی و چه در طی حاملگی کاذب رخ میدهد.که راه حل این عامل عقیم سازی به موقع است.
ریزش موی خرگوش به دلیل خودآرایی بیش از حد:
خودآرایی بیش از حد در خرگوشها رفتار طبیعی نیست و اغلب نشانه کسالت یا استرس است.
برای درمان نظافت بیش از حد، سعی کنید به خرگوشهایتان اجازه دهید زمان بازی یا دویدن آزاد بیشتری داشته باشند. انواع اسباببازیهای جدید را در اختیار آنها قرار دهید تا حواسشان را از رفتارهای وسواسآمیزشان منحرف کنید.
ریزش موی خرگوشها ناشی از درگیریها و دعوا بین آنان:
اگر در منزل چند خرگوش را با هم نگهداری میکنید احتمالا به دلیل رفتار های قلمرو طلبانه، دور از چشم و نظارت شما با یکدیگر درگیر شوند.
همواره باید مراقب این مسئله باشید تا به یکدیگر آسیب نزنند.
عقیم شدن در سن مناسب باعث کاهش موثر و جدی این رفتار ها و درگیری های قلمرو خواهانه میشود.
کلام پایانی:
هرگونه ریزش مو در خرگوش که خارج از عرف باشد و مربوط به فصل یا دوره طبیعی خود نباشد باید سریعاً توسط دامپزشک معاینه و بررسی گردد و درمان موثر برای بهبودی و عدم پیشرفتش انجام گیرد، زیرا با گذشت زمان و پیشرفت درگیری ممکن است درمان با شکست رو به رو شود.