علل دررفتگی کشکک زانوی سگ و درمان آن

در رفتگی کشکک چیست؟

کشکک استخوان کوچکی است که بلافاصله در بالای تاندون گروه عضلانی چهار سر ران، بالای استخوان ساق پا قرار گرفته است. کشکک به عنوان یک تکیه گاه در طول حرکات طبیعی مفصل زانو عمل می‌کند.

کشکک در داخل شیاری که قسمت جلویی مفصل زانو را تشکیل می‌دهد، به بالا و پایین می‌لغزد. در برخی از سگ‌ها، کشکک از این شیار، که محل طبیعی خود است، خارج می‌شود.

پیامد این جا به جا شدن، ناتوانی در حرکات باز و بسته شدن صحیح مفصل زانو است. علاوه بر لنگشی که ناشی از نقص مکانیکی زانوی آسیب دیده است، درجات مختلفی از درد و آسیب دیدگی‌های مفصل زانو نیز وجود دارد.

چگونه متوجه شویم که سگ ما به دررفتگی کشکک مبتلاست؟

در رفتگی کشکک یک بیماری شایع است. بیشتر سگ‌ها را مبتلا می‌کند (اگرچه گربه‌ها نیز می‌توانند مبتلا شوند) و در سگ‌های نژاد کوچک شایع‌تر است (اگرچه سگ‌هایی با هر اندازه ممکن است مبتلا شوند).

سن شروع علائم بالینی متغیر است. بیشتر سگ‌ها در سن توله گی یا جوانی علائم را نشان می‌دهند، اگرچه بروز علائم در سگ‌های بالغ نیز رایج است. حیواناتی که دارای حالتی به اصطلاح"پای کمانی" هستند، بیشتر تحت تأثیر دررفتگی کشکک قرار می‌گیرند.

لنگش در حین حرکت غلب دیده می‌شود، به نحوی که در آن حیوانات برای چند قدم می‌لنگند و سپس به سرعت به حالت عادی باز می‌گردند. برخی از حیوانات به طور مداوم لنگ می‌زنند و برخی از سگ‌هایی که در هر دو زانو تحت تأثیر دررفتگی کشکک قرار می‌گیرند، راه رفتن خشک و ناخوشایند می‌شود با زانوهایی که به درستی توانایی باز و بسته شدن ندارند.

دلیل شیوع رو به افزایش پدیده ی دررفتگی کشکک چیست؟

این عارضه عمدتاً به دلایل ژنتیکی و ارثی است و شیوع فراوان امروزه‌ی آن نتیجه پرورش انتخابی سگ‌هایی است که عموماً ساختار (پای کمانی) دارند. حیوانات با زانوهای طبیعی به دنیا می‌آیند، اما در اوایل زندگی و شدت گرفتن سرعت رشد شروع به ایجاد ناهنجاری در استخوان‌ها و ماهیچه‌های اندام عقبی می‌کنند. رایج‌ترین جهت حرکت نامناسب کشکک در آنان به سمت داخل (میانی) مفصل زانو است.

هنگامی که مکانیسم قدرتمند چهار سر ران شروع به عمل در این جهت می‌کند، به عنوان یک بند کمان عمل می‌کند و باعث می‌شود استخوان‌های ران و ساق پا (درشت نی) به شکل یک کمان برجسته به سمت بیرون تغییر شکل دهند. شیاری که معمولاً کشکک را در خود جای می‌دهد نیز به درستی رشد نمی‌کند و بدشکلی‌های اندام در این مرحله خود به خود تداوم می‌یابند و به مرور گسترش میابد.

چه نژادهایی از سگ بیشتر مستعد دررفتگی کشکک زانو هستند؟

سگ های اصطلاحاً آپارتمانی یا نژاد کوجک مستعد به دررفتگی کشکک زانو:

• بوستون تریر
• چی هواهوا
• پودل مینیاتوری
• پامرانین
• یورکشایر تریر

نژاد بزرگ‌هایی که مستعد دررفتگی کشکک زانو هستند:

• آکیتا
• گریت پیرنه

متعاقب در رفتگی کشکک زانو، چه اتفاقی در مفصل می‌افتتد؟

همانطور که کشکک در داخل و خارج شیار حرکت می‌کند، می‌تواند جراحاتی را در غضروف خود کشکک و برجستگی که هنگام در رفتگی روی آن سوار می‌شود، ایجاد کند. این عوارض باعث درد می‌شود و باعث ایجاد یک آبشار پیشرونده از مشکلات زانویی می‌شود.

همچنین، کشش عضله چهار سر ران باعث چرخش داخلی استخوان درشت نی نسبت به استخوان ران می‌شود که می‌تواند بر سایر ساختارهای داخل زانو از جمله رباط صلیبی فشار وارد کند. هر چه مدت زمانی که کشکک در خارج از شیار طبیعی خود است، بیشتر بگذرد، شیار کم عمق تر می‌شود.

دررفتگی کشکک چگونه تشخیص داده می‌شود؟

جراح دامپزشک که در امر معاینات ارتوپدی متبحر باشد و نیز دامپزشک متبحر در این امر می‌توانند با معاینات بالینی ارتوپدی این عارضه را تشخیص دهند.

هم چنین برای تشخیص دقیق تر می‌توان گراف‌های رادیولوژی از زوایای مختلف زانو تهیه کرد.

دررفتگی کشکک در سگ‌ها، چند درجه دارد؟

سیستم درجه‌بندی برای دررفتگی کشکک زانو بر اساس حرکت استخوان کشکک نسبت به شیار قاعده استخوان ران است.

• درجه 1: استخوان کشکک می‌تواند با فشار دستی شل شود و مقداری حرکت کند اما در غیر این صورت در داخل شیار قرار دارد.
• درجه 2: استخوان کشکک به طور خود به خود دچار جا به جایی می‌شود، معمولاً با لنگش در هنگام حرکت کشکک همراه است.
• درجه 3: استخوان کشکک کلا جا به جا شده و در رفته اما می‌توان آن را به صورت دستی در شیار قرار داد.
• درجه 4: استخوان کشکک کلا جا به جا شده و نمی‌توان آن را به صورت دستی در شیار قرار داد.

در رفتگی کشکک در سگ چگونه درمان می‌شود؟

گاهی اوقات، دررفتگی کشکک به طور اتفاقی در طی یک معاینه فیزیکی به طور اتفاقی تشخیص داده می‌شود. در سگ‌های بالغ درمان غیر جراحی ممکن است بهترین گزینه باشد. در حیوانات نابالغ، مدیریت جراحی ممکن است برای جلوگیری از ایجاد ناهنجاری‌های شدید اندام خلفی در طول ادامه زندگی مناسب‌تر باشد.

برای دررفتگی کشکک درجه 3 و 4 اکیداً جراحی توصیه می‌شود. برای دررفتگی درجه 2، فقط سگ‌هایی که علائم بالینی قابل توجهی از خود نشان می‌دهند - یعنی لنگش شدید دارند - برای مدیریت به روش جراحی ارجاع می‌شوند. جراحی برای درجه 1 هرگز توصیه نمی‌شود.

تاخیر در انجام اقدامات مناسب درمانی در موارد دررفتگی کشکک چه عواقبی خواهد داشت؟

دررفتگی کشکک در صورت تشدید در دوران جوانی، می‌تواند باعث ناهنجاری های اسکلتی شدید مانند خم شدن استخوان ران یا درشت نی شود. در موارد خفیف‌تر، ما اغلب شاهد از دست دادن غضروف از قسمت زیرین کشکک و یا سطح شیار هستیم، زیرا غضروف به طور فیزیکی در اثر لیز خوردن کشکک از شیار ساییده می‌شود. بیماران مبتلا به دررفتگی کشکک نیز بیشتر مستعد ابتلا به بیماری رباط صلیبی هستند.

آیا بعد از جراحی دررفتگی کشکک، سگ من می‌تواند به مانند سابق بازی، فعالیت و ورزش کند؟

بعد از جراحی بسته به نظر دامپزشک جراح، یک دوره‌ی نقاهت حداقل 1 ماه و نیم با شرایط خاص مانند، استفاده از دارو و مکمل‌های خاص و همچنین محدودیت شدید فعالیت نیاز است. پس از دوره ی نقاهت و ویزیت مجدد جراح در صورت تایید نتیجه‌ی مثبت جراحی و طی شدن صحیح دوران نقاهت و مراقبت‌های پس از جراحی، سگ شما می‌تواند به مانند سابق بازی و فعالیت کند.

کلام پایانی:

به مانند بسیاری از موارد و بیماری‌ها اگر این بیماری و عارضه زودتر شناسایی شود و در جهت انجام اقدامات درمانی مناسب و درست، به موقع اقدام شود از پیشرفت بیماری، درد کشیدن حیوان و مشکلات و عوارض ناشی از پیشرفت این عارضه جلوگیری خواهد شد.